Leopold I Józef Karol Dominik Agapit Hiacynt Baudemont-Vaudémont Lotaryński (urodzony w Innsbrucku, Austria, 11 września 1679 roku, zmarł w Lunéville, 27 marca 1729 roku) herb
Syn Karola IV (V) Leopolda Baudemont-Vaudémont, księcia Lotaryngii i Eleonory Marii Józefy Habsburżanki, córki Ferdynanda III Habsburga, cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, króla Czech i Węgier [wdowy po Michale I Korybut-Wiśniowieckim, królu Polski i wielkim księciu Litwy].
Książę Lotaryngii i Bar, tytularny król Jerozolimy jako Leopold I Józef od 18 kwietnia 1690 roku do 27 marca 1729 roku, książę cieszyński jako Leopold Józef od 2 listopada 1721 roku do 27 marca 1729 roku, hrabia Ligny-en-Barrois od 1719 roku do 27 marca 1729 roku.
Poślubił 13 października 1698 roku w Fontainebleau Elżbietę Charlottę "Mademoiselle de Chartres" Robertyng-Capet-Burbon-Vendôme-d'Orleans (urodzona w Saint-Cloud, 13 września 1676 roku, zmarła w Commercy, 23 grudnia 1744 roku), córkę Filipa I Robertyng-Capet-Burbon-Vendôme, księcia Orleanu i Elżbiety Charlotty "Lisoletty" Wittelsbach, córki Karola Ludwika Wittelsbach, księcia-elektora Bawarii.
W momencie urodzenia Leopolda, Lotryngia i Bar zostały zajęte przez Francję Ludwika XIV, zmuszając jego rodziców, aby przenieść się na wygnanie do Austrii, gdzie żyli pod ochroną cesarza Leopolda I. Dlatego Leopold urodził się w pałacu w Innsbrucku i otrzymał imię na cześć cesarza. Leopold dorastał w Innsbrucku, podczas gdy jego ojciec był zaangażowany w obronę Wiedeń przed Turkami.
W 1690 roku, jego ojciec zmarł, Leopold majac jedenaście lat odziedziczył wciąż zajęte księstwo. Jego matka, starając się spełnić ostatnią wolę męża, w imieniu swoich dzieci, zaapelował do Reichstagu w Ratyzbonie, aby przywrócić jej syna na tron w Lotaryngii. W tym też czasie Leopold został wysłany do Wiednia, gdzie otrzymał edukację wojskową pod nadzorem cesarza. W Wiedniu, dorastał z jego kuzynami, z arcyksiążęta Józefa i Karol, przyszłych cesarzy. Leopold powstał również kawalerem Orderu Złotego Runa, że rocznie.
Podobnie jak jego ojciec, wstąpił do służby cesarskiej i, w wieku osiemnastu lat uczestniczył w oblężeniu Timişoara w roku 1694. Trzy lata później otrzymał dowództwo Armii Renu. W 1697 roku, zakończyła się wojna, podpisaniem 30 października 1697 roku traktatu ryswickiego.
Traktat przywrócił księstwo Lotaryngii i Bar do Domu Lotaryńskiego. Matka Leopolda zmarła cztery dni później w Wiedniu. 17 sierpnia 1698 roku, książę Lepold triumfalnie wjechał do Nancy, stolicy Księstwa. W pierwszych latach panowania zajął się przebudową i odbudową ogarniętych wojną Księstwem, zachęcając poddanych do imigracji. Pod koniec swojego panowania księstwo było bezpieczne i dostatnie.
W swojej polityce zagranicznej, Leopold próbował utrzymać dobre stosunki z Francją i uspakajać potężnego sąsiada. W 1698 roku w Pałacu Fontainebleau, Leopold poślubił Elżbietę Charlottę Orleańska, siostrzenicę króla Ludwika XIV, który zaoferował w posagu 900.000 liwrów w posagu swojej siostrzenicy.
W małżeństwie Elisabeth Charlotte okazała się być troskliwą matką i urodziła księciu trzynaścioro dzieci, z których pięcioro dożyło wieku dorosłego. Troje dzieci zmarło w ciągu tygodnia w maju 1711 roku z powodu epidemii ospy w Château de Lunéville, siedziba kraju książąt Lotaryngii.
Pomimo prób dyplomatycznych Leopolda, jego stolica, Nancy, był okupowana przez obce wojska w czasie wojny o sukcesję hiszpańską (1700-1713). Bojąc się o swoją rodzinę, Leopold przeniósł się do zamku w Château de Lunéville, które Leopold wybudował jako replikę Wersalu i nazwał "Wersalem Lotaryngii". To tutaj, przyszedł na świat jego pierwsze dziecko, książę i nastepca Leopold, który zmarł w 1700 roku.
W 1703 roku książę wprowadził kodeks Léopold regulujące rządy Księstwa. Próbował swoją najstarszą córkę, Elisabeth Charlotte, umieścić jako opatkę klasztoru w Remiremont, ale sprzeciw papieża Klemensa XI udaremnił ten zamysł księcia.
W 1706 roku, jak bywało na francuskim dworze książę Leopold wziął Anne-Marguerite de Lignéville, księżniczka Beauvau-Craon jako jego kochanka, zachwiało małżeństwem z Elisabeth Charlottą, która za namową swojej matki przemilczała ten fakt.
W 1708 roku, Leopold zgłosił pretensje do księstwa Montferratu, jako najbliższy krewny swojego kuzyna, Karola IV Gonzagi, niegdyś księcia Mantui, który został obalony w Mantui, a który zmarł bez męskiego potomka. Jednak cesarz już obiecał Monferrato dla książąt Sabaudii. Chcąc zrekompensować Domowi Lotaryńskiemu, nadał w 1722 roku Księstwo Cieszyńskie w Śląsku Leopoldowi.
W 1710 roku, Leopold i jego żona odwiedzili Paryż podczas których, w Pałacu Luksemburskim uczestniczyli w małżeństwie bratanicy Elisabeth Charlotty Marii Louisy z księciem Berry. W trakcie wizyty, Leopold, otrzymał tytuł Jej Królewska Mość.
W 1719 roku, Leopold kupił hrabstwo Ligny-en-Barrois od swojego kuzyna, Karola Henryka Vaudémont. Podczas jego panowania nowy system bezpieczeństwa został wprowadzony na całym Lotaryngia. Próbował zniesienie pańszczyzny, ale płatności umorzenia były zbyt wysokie dla chłopstwa, nawet wtedy, gdy Leopold połowę tego miał pokrywać ze swojej szkatuły. Na Sylwestra 1719 roku uwolnił swoich chłopów bez wykupu, mając nadzieję, na próżno, że szlachta pójdzie za jego przykładem.
W 1721 roku, Leopold wysłał swojego syna i następcy, Leopolda Klemensa, do Wiedniu, gdzie miał książę kształcić się na przyszłego władcę. Wysłanie syna wiązało się z nawiązania relacji z arcyksiężną Marią Teresą, dziedziczka cesarza Karola VI. Jednak Leopold Klemens wkrótce zmarła w Lunéville. Na jego miejsce, został wysłany młodszy syn Leoplda, Franciszek Stephen wyjechał do Wiednia, gdzie poślubił Marię Teresę. Franciszek stanie się cesarzem i protoplasta, Dom Habsburgów Lotaryńskich, króra będzie rządziła Austrii do 1918 roku.
W 1721 roku Karol VI zdecydował się przekazać je w lenno księciu lotaryńskiemu Leopoldowi, wiernemu sojusznikowi Habsburgów w czasie wojny o sukcesję hiszpańską. Miało to zrekompensować Leo poldowi straty poniesione na skutek tego sojuszu (pretensje do księstwa Montferrat we Włoszech, które otrzymała Sabaudia). Na podstawie umowy podpisanej 2 listopada 1721 roku oraz dokumentu nadania lenna z 12 maja 1722 roku Leopold Lotaryński stał się nowym księciem cieszyńskim, co poza płynącymi z tego tytułu dochodami oznaczało dla niego miejsce w gronie książąt śląskich (Mediatfürsten). W sejmie śląskim we Wrocławiu zasiadał jako wirylista i jako pierwsza osoba w kurii książąt, choć było to jego osobiste uprawnienie, niewynikające z tytułu posiadania lenna. Mimo tego rościł sobie pretensje do przewodnictwa sejmowi. Pozycja lenna Leopolda była jednak inna niż Piastów: był właścicielem dóbr kameralnych, posiadał prawa sądownictwa patrymonialnego nad swoimi poddanymi, ale nie dysponował pełnią władzy zwierzchniej jak dawni książęta piastowscy, ta bowiem należała do króla Czech. Podobnie jak w 1653 roku umowa lenna zastrzegała pełną suwerenność króla czeskiego jako najwyższego władcy Śląska, Karol VI zachował też w swojej wyłącznej kompetencji sprawy militarne, finansowe, mennicze i religijne. Nowy książę zobowiązał się pozostawić cieszyńskim stanom i miastom ich przywileje i prawa oraz zachować bez zmiany formę rządów, sądownictwa, prawa krajowe i urzędy. Musiał także respektować inne odgórne decyzje cesarskie, a było ich sporo, jak np. wprowadzenie w 1728 roku instytucji adwokatów "opiekuńczych", którzy mieli zapewnić prawo do bezpłatnej obrony prawnej poddanych w ich sporach ze zwierzchnościami, próby rozluźnienia systemu cechowego oraz aktywizacji niektórych gałęzi gospodarczych. Przede wszystkim jednak dotyczyło to stopniowego wprowadzania ustawodawstwa obowiązującego w skali całej monarchii. Już zresztą patent karny Józefa I z 1706 roku wprowadzał nowe zasady postępowania karnego, ograniczał też liczbę sądów posiadających prawo do orzekania kary śmierci. Obwód sądowniczy Cieszyna w sprawach kryminalnych obejmował odtąd całe księstwo wraz ze status minores. Co najważniejsze, patent po raz pierwszy wkraczał w dziedziny regulowane dotąd całkowicie przez Ordynację ziemską księstwa cieszyńskiego z 1573 roku.
W akcie przekazania Księstwa Cieszyńskiego cesarz zastrzegł sobie prawo do korzyści z cła oraz kontrybucji. Jak to w zwyczaju Habsburgów było, snuto również plany matrymonialne dotyczące Marii Teresy i syna Leopolda, nie zważając na fakt, iż ewentualna panna młoda liczyła sobie zaledwie 5 lat.
W 1725 roku, Leopold próbował wydać swoją córkę Anne Charlotte za młodego króla Ludwika XV, ale Louis Henry, książę Bourbon, ówczesny kanclerz, uniemożliwił próbę połączenia z potomkami Domu Orleańskiego. Następnie, Elisabeth Charlotte próbowała wydać za, niedawno owdowiałego księcia Ludwika Orleańskiego, ale książę odmówił. Wszystkie propozycje małżeńskie zostały odrzucone, przez co Anne Charlotte została później ksieni klasztorów Remiremont i Essen.
W marcu 1729 roku, Leopold złapał gorączkę podczas spaceru po zamku w Ménil w poblizu Lunéville. Wrócił do Lunéville, gdzie zmarł w dniu 27 marca, w wieku 49 lat.
Żródła:
Leopold, Duke of Lorraine w "WikipediA" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
Leopold, Duke of Lorraine w "HABSBURSCY KSIĄŻĘTA CIESZYŃSCY"
"Śląsk Cieszyński w okresie 1653-1848" autor: Janusz Spyra; w "Dzieje Śląska Cieszyńskiego od zarania do czasów współczesnych" - pod redakcją Idziego Panica; TOM IV; Cieszyn 2012
24-02-2023
08-01-2023